# Robots in de Ouderenzorg, een Zegen of een Ethisch Dilemma?

# Inleiding 

De vergrijzing van de samenleving zet druk op de ouderenzorg. Er is een tekort aan zorgverleners, terwijl de vraag naar zorg toeneemt.[(Vergrijzing dwingt tot harde keuzes in de zorg: 'Niet alleen arbeidsmigratie', 2024)](https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2505083-vergrijzing-dwingt-tot-harde-keuzes-in-de-zorg-niet-alleen-arbeidsmigratie)Oudere mensen vereisen extra veel zorg doordat ze ziektes hebben en minder mobiel zijn, daardoor hebben ze extra hulp nodig hebben bij dagelijkse handelingen. [(Waarom is ouderenzorg zo belangrijk?, 2023)](https://bosenmeerzicht.frl/waarom-is-ouderenzorg-zo-belangrijk/#:~:text=Ouderen%20zijn%20kwetsbaar,van%20deze%20problemen)
Robotica wordt gezien als een mogelijke oplossing. Robots kunnen taken overnemen van verpleegkundigen, zoals medicatie toedienen, lichaamsverzorging en gezelschap bieden. Maar de inzet van robots in de ouderenzorg roept ook ethische dilemma's op. De centrale vraag van dit literatuuronderzoek is: Welke ethische dilemma's kunnen er vormen bij het gebruik van robotica in de ouderenzorg. Om dit vraagstuk te onderzoeken, zullen de volgende deelvragen beantwoord worden,

- Wat zijn de mogelijke effecten van het gebruik van robots op het emotionele en sociale welzijn van ouderen?

- Welke voordelen zijn er bij gebruik van robots in de ouderenzorg

- Welke nadelen zijn er bij gebruik van robots in de ouderenzorg

Deze vragen behandelen verschillende aspecten van robotica in de ouderzorg. Na het beantwoorden van de deelvragen kunnen we een conclusie trekken en kijken naar welke etische dilemma's er kunnen ontstaan. 

## Wat zijn de mogelijke effecten van het gebruik van robots op het emotionele en sociale welzijn van ouderen?

Het sociale welzijn van ouderen is een complex onderwerp. Ouderen kunnen zich vaak eenzaam of afgesloten voelen van de samenleving. [(Socially Assistive Robots in Elderly Care: A Eenzaamheid | Leeftijd en geslacht, 2023)](https://www.vzinfo.nl/eenzaamheid/leeftijd-en-geslacht) Dit is een belangrijk aandachtspunt in de ouderzorg, omdat we willen voorkomen dat ouderen zich nog eenzamer gaan voelen door de zorgrobots. Daarom is het belangrijk om te weten wat de effecten zijn van het gebruik van robotica in de ouderzorg, zodat er daaruit kan bepaald worden wat voor dilemma's het met zich mee kan brengen.

Er zijn al veel onderzoeken geweest naar dit onderwerp. Onderzoek wijst uit dat robots zowel positieve als negatieve effecten kunnen hebben. Een positief effect ervan is dat ouderen zich minder eenzaam voelen. 17 onderzoeken met 4 verschillende type robots wijzen erop dat uit de meeste onderzoeken bleek dat gezelschapsrobots een positieve invloed hadden op (socio)psychologische (bijv. humeur, eenzaamheid, sociale connecties en communicatie) en fysiologische (bijv. stressverlaging) variabelen. De methodologische kwaliteit van de studies was over het algemeen laag volgens [(Socially Assistive Robots in Elderly Care: A Systematic Review into Effects and Effectiveness, 2010)](https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1525861010003476). Dit laat zien dat het helpt om eenzaamheid bij ouderen tegen te gaan. Ze kunnen ook worden gebruikt om ouderen te helpen in contact te blijven met vrienden en familie. Dit is handig iets omdat ouderen dan dichter bij hun familie zijn, wat een mogelijke bestrijding kan worden tegen eenzaamheid. Bovendien kunnen robots worden gebruikt om ouderen te motiveren om actief en betrokken te blijven bij hun leven. Fitness helpt ouderen gezond te blijven waardoor oudere minder klachten en ziektes kunnen krijgen. Daarnaast kan fitness ook in een sociale setting worden gebruikt. Hierdoor kan ook eenzaamheid worden bestreden. [(Beweegrichtlijnen voor senioren: sterk blijven op latere leeftijd , 2022)](https://www.allesoversport.nl/thema/gezonde-leefstijl/beweegrichtlijnen-voor-senioren-sterk-blijven-op-latere-leeftijd/#:~:text=Regelmatig%20bewegen%20verkleint%20de%20kans%20op%20verschillende%20chronische%20aandoeningen%2C%20zoals%20hart%2D%20en%20vaatziekten%2C%20diabetes%20en%20depressieve%20klachten.%20Ook%20toont%20wetenschappelijk%20onderzoek%20aan%20dat%20senioren%20die%20regelmatig%20bewegen%2C%20minder%20kans%20hebben%20op%20botbreuken%20dan%20mensen%20die%20niet%20of%20weinig%20bewegen.)

Over het algemeen zijn de mogelijke effecten van robots op het emotionele en sociale welzijn van ouderen complex. Er zijn zowel mogelijke Voordelen als nadelen, en de impact van robots zal waarschijnlijk van persoon tot persoon verschillen. Het is belangrijk om deze factoren zorgvuldig af te wegen bij het beslissen of robots wel of niet in de ouderzorg te implementeren.

## Welke voordelen zijn er bij gebruik van robots in de ouderenzorg

Het gebruik van robots in de ouderenzorg kan meerdere voordelen met zich meebrengen. Robots zouden zelfs in sommige aspecten beter kunnen zijn dan mensen. Het is belangrijk om er achter komen wat de voordelen zijn. Daarnaast vallen er ook wat dilemma's af omdat als er voordelen zijn dat er niet vaak een dilemma aan hangt.

Robots kunnen taken overnemen van zorgverleners, zoals het toedienen van medicijnen, het verzorgen van patiënten en het verplaatsen van patiënten. Hierdoor kunnen zorgverleners zich meer focussen op complexere zorgtaken die robots niet kunnen overnemen en meer tijd doorbrengen met ouderen. Dit heeft een positief effect op het bestrijden van de eenzaamheid van ouderen. Uit onderzoek blijkt dat 70% van de zorgverleners in verpleeghuizen gelooft dat robots hen kunnen helpen om de kwaliteit van zorg te verbeteren. [(Impacts of robot implementation on care personnel and clients in elderly-care institutions, 2019)](https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1386505619300498) Het gebruik van robots zorgt dus ervoor dat de simpelere taken die vaak moeten gebeuren dat die geautomatiseerd worden. Daarnaast kunnen robots ook de hele dag en nacht door zorg bieden indien nodig. Dit zorgt ervoor dat er minder personeel nodig is voor nachtdiensten in de zorg.

Dit is een groot voordeel van het gebruik van robots. De vermindering in de werkdruk in de zorg is fijn voor de hulpverleners en ook voor de ouderen. Als de zorgverleners meer tijd hebben voor de ouderen en de zwaardere taken kunnen de robots het lichte en simpele werk overnemen. 

## Welke nadelen zijn er bij gebruik van robots in de ouderenzorg
Naast de voordelen zijn er ook nadelen bij het gebruik van robots in de ouderenzorg. Deze nadelen zijn essentieel om te onderzoeken, doordat er vaak dilemma's aan nadelen hangen. Robots kunnen meerdere nadelen met zich mee brengen. Deze nadelen kunnen in het ethische aspect vallen, maar ook daar buiten. 

Een nadeel dat zou kunnen vormen heeft te maken met privacy. Ouderen kunnen te maken krijgen met geheugen verlies. Dit kan leiden tot momenten dat ze niet meer weten wat ze zeggen of waar ze toestemming op geven. Een robot kan niet altijd de situatie begrijpen als een persoon te maken heeft met geheugen verlies. Dit zou een probleem kunnen zijn volgens [(The ethical issues of social assistive robotics: A critical literature review, 2021)](https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160791X21002013#bib40:~:text=Privacy%20is%20the,as%20%E2%80%9Cinformed%20consent%E2%80%9D.). Daarnaast slaan de robots constant data op zoals wat de gebruiker doet, waar ze naar toe gaan en met wie ze omgaan. De robots kunnen met deze informatie een profiel gaan maken per persoon met de data die ze verzamelen. Deze vormen een privacy problemen doordat het persoonlijke informatie kan zijn. Deze persoonlijke profielen kunnen worden verkocht voor commerciële doel einde of worden gelekt waardoor de persoonlijke informatie publiekelijk kan zijn. [(The ethical issues of social assistive robotics: A critical literature review, 2021)](https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160791X21002013#bib40:~:text=SARs%20are%20considered,requiring%20ethical%20ponderation.)

De nadelen van het gebruik van robots in de ouderenzorg is vooral gebonden aan privacy. Als de robots persoonlijke profielen kunnen aanmaken vormt dit een gevaar voor de privacy. Deze profielen kunnen voor meerdere doeleinde worden gebruikt die een gevaar kunnen vormen voor de ouderen. 
# Conclusie

In dit onderzoek hebben we het gehad over het sociale welzijn van de ouderen en de voor- en nadelen van robots in de ouderen zorg. Het is belangrijk dat we voorzichtig doen met het implementeren van robots in de ouderenzorg doordat de behoeftes per persoon kunnen verschillen. We moeten goed blijven onderzoeken wat de behoeftes zijn van de ouderen omdat het belangrijk is dat ze zich niet slecht gaan voelen. De voordelen van de robots zijn dat we de druk van de zorgverleners af kunnen halen. Doordat de robots de simpele taken van de zorgverleners kunnen over nemen kan er extra tijd vrij komen om met de ouderen persoonlijke tijd door te brengen. Er zijn ook nadelen van het gebruik van robots, deze hangen vooral aan de privacy. Doordat de robots een profiel van de ouderen kunnen maken en deze kan worden misbruikt voor commerciële doel einde. 

Een dilemma die kan ontstaan gaat over Privacy en gegevens. Robots verzamelen constant data over ouderen en mensen met wie ze omgaan. Deze informatie kan gevoelig zijn over de gezondheid en het welzijn van die persoon. Ook zijn er dilemma's over de behoeftes van oudere. Is het wel ethisch verantwoordelijk om robots te gebruiken tegen de zin in van ouderen. Als de robots globaal worden ingezet kan het zo zijn dat niet iedereen er comfortabel mee is en dat men op zoek is naar menselijk contact. Voor verder onderzoek adviseer ik om te kijken naar hoe we gegevens kunnen beschermen en met welke gegevens ze comfortabel zijn te delen met de robot. Dit is essentieel om te weten om de privacy te beschermen van de ouderen. Doordat het een dilemma is moeten we kijken naar de oplossingen. 

# Bronnen

(Vergrijzing dwingt tot harde keuzes in de zorg: 'Niet alleen arbeidsmigratie' https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2505083-vergrijzing-dwingt-tot-harde-keuzes-in-de-zorg-niet-alleen-arbeidsmigratie)

(Waarom is ouderenzorg zo belangrijk? https://bosenmeerzicht.frl/waarom-is-ouderenzorg-zo-belangrijk/#:~:text=Ouderen%20zijn%20kwetsbaar,van%20deze%20problemen)

(Socially Assistive Robots in Elderly Care: A Eenzaamheid | Leeftijd en geslacht https://www.vzinfo.nl/eenzaamheid/leeftijd-en-geslacht)

(Socially Assistive Robots in Elderly Care: A Systematic Review into Effects and Effectiveness https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1525861010003476)

(Impacts of robot implementation on care personnel and clients in elderly-care institutions https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1386505619300498)

(The ethical issues of social assistive robotics: A critical literature review https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160791X21002013)
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160791X21002013#bib40:~:text=3.1.1.%20Well,requiring%20ethical%20ponderation