137 lines
11 KiB
Markdown
137 lines
11 KiB
Markdown
|
|
## Hoe kunnen we voorkomen dat de privacy van ouderen geschonden wordt bij het inzetten van kunstmatige intelligentie om eenzaamheid te bestrijden?
|
|
|
|
#### Literatuuronderzoek door Luca Warmenhoven
|
|
|
|
---
|
|
|
|
### Inhoudsopgave
|
|
|
|
1. [Inleiding](#inleiding)
|
|
2. [Achtergrondinformatie](#achtergrondinformatie)
|
|
3. [Onderzoeksvraag en Relevantie](#onderzoeksvraag-en-relevantie)
|
|
4. [Onderzoeksmethode](#onderzoeksmethode)
|
|
5. [Wat zijn de belangrijkste factoren die bijdragen aan eenzaamheid onder ouderen?](#hoe-ontstaat-eenzaamheid-onder-ouderen)
|
|
6. [Op welke manier kunnen we kunstmatige intelligentie inzetten om eenzaamheid onder ouderen te bestrijden?](#op-welke-manier-kunnen-we-kunstmatige-intelligentie-inzetten-om-eenzaamheid-onder-ouderen-te-bestrijden)
|
|
7. [Wat zijn de risico's voor de privacy van ouderen wanneer robots voorzien van kunstmatige intelligentie worden ingezet in de ouderenzorg?](#wat-zijn-de-risicos-voor-de-privacy-van-ouderen-wanneer-robots-voorzien-van-kunstmatige-intelligentie-worden-ingezet-in-de-ouderenzorg)
|
|
8. [Hoe kunnen we ervoor zorgen dat privacy niet wordt geschonden bij het inzetten van kunstmatige intelligentie om eenzaamheid te bestrijden?](#hoe-kunnen-we-ervoor-zorgen-dat-privacy-niet-wordt-geschonden-bij-het-inzetten-van-kunstmatige-intelligentie-om-eenzaamheid-te-bestrijden)
|
|
9. [Conclusie](#conclusie)
|
|
10. [Bronnen](#bronnen)
|
|
|
|
---
|
|
|
|
### Inleiding
|
|
|
|
De eenzaamheid onder ouderen is een groeiend probleem dat ernstige gevolgen kan hebben op zowel hun fysieke als mentale
|
|
gezondheid. In een vergrijzende samenleving wordt het steeds belangrijker om effectieve oplossingen te vinden om
|
|
eenzaamheid onder deze kwetsbare bevolkingsgroep te bestrijden. Een van de veelbelovende innovaties op dit gebied is
|
|
het gebruik van kunstmatige intelligentie (KI) en robots in de ouderenzorg. Deze technologieën hebben het potentieel
|
|
om ouderen van sociaal contact en ondersteuning te voorzien. Echter, het inzetten van KI roept ook belangrijke
|
|
vragen op met betrekking tot de privacy van deze groep.
|
|
|
|
Het doel van dit onderzoek is om antwoord te geven op de vraag:
|
|
|
|
*"Hoe kunnen we voorkomen dat de privacy van ouderen geschonden wordt bij
|
|
het inzetten van kunstmatige intelligentie om eenzaamheid te bestrijden?"*
|
|
|
|
Om deze vraag te beantwoorden, zullen we eerst de belangrijkste factoren onderzoeken die bijdragen aan eenzaamheid
|
|
onder ouderen. Vervolgens zullen we verkennen hoe KI kan worden ingezet om eenzaamheid te verminderen. Daarna analyseren
|
|
we de risico's voor de privacy van ouderen bij het gebruik van KI en robots in de zorg, om tenslotte strategieën te
|
|
identificeren die ervoor zorgen dat de privacy van ouderen gewaarborgd blijft.
|
|
|
|
### Achtergrondinformatie
|
|
|
|
Eenzaamheid onder ouderen kan worden veroorzaakt door verschillende factoren zoals verlies van een partner,
|
|
gezondheidsproblemen, beperkte mobiliteit en sociale isolatie. KI-technologieën kunnen helpen om deze eenzaamheid te
|
|
verlichten door het bieden van virtuele gezelschap, sociale interactie en gepersonaliseerde zorg. Echter, het verzamelen
|
|
en verwerken van persoonlijke gegevens door KI-systemen brengt aanzienlijke privacyrisico's met zich mee, zoals
|
|
ongeautoriseerde toegang tot gevoelige informatie en onvoldoende gegevensbescherming.
|
|
|
|
### Onderzoeksvraag en Relevantie
|
|
|
|
Dit literatuuronderzoek richt zich op de vraag hoe we de privacy van ouderen kunnen beschermen bij het gebruik van KI
|
|
om eenzaamheid te bestrijden. Dit is van cruciaal belang omdat een gebrek aan adequate privacybescherming niet alleen
|
|
het vertrouwen in technologie kan ondermijnen, maar ook de effectiviteit van deze technologieën kan beperken.
|
|
|
|
### Onderzoeksmethode
|
|
|
|
Dit literatuuronderzoek is gebaseerd op een systematische analyse van wetenschappelijke artikelen, rapporten en
|
|
andere relevante bronnen over eenzaamheid onder ouderen, het gebruik van robots en KI in de ouderenzorg en
|
|
privacykwesties in de ouderenzorg. Het doel van dit onderzoek is om de lezer te voorzien van een overzicht van de
|
|
belangrijkste bevindingen en aanbevelingen op dit gebied.
|
|
|
|
---
|
|
|
|
### Wat zijn de belangrijkste factoren die bijdragen aan eenzaamheid onder ouderen?
|
|
|
|
Om erachter te hoe we eenzaamheid kunnen aanpakken is het noodzakelijk om te begrijpen waar het vandaan komt. Hierbij
|
|
is het belangrijk om te kijken naar wat voor factoren er meespelen in de levens van de ouderen die hieraan kunnen
|
|
bijdragen. Eenzaamheid kan zowel fysiek als mentaal zijn, dit betekent dat hoewel het persoon omringt kan zijn met
|
|
mensen, hij/zij nog steeds gevoelens van eenzaamheid kan ervaren. De oorzaak van emotionele eenzaamheid verschilt per
|
|
persoon, en valt niet zo gemakkelijk te verklaren, als te verhelpen. Bij fysieke eenzaamheid is het echter makkelijker
|
|
om erachter te komen waar het vandaan komt. Hierbij kunnen er andere omgevingsfactoren meespelen die ervoor zorgen dat
|
|
het persoon zich eenzaam voelt, denk hierbij aan het verlies van een partner of vrienden, familieproblematiek of acute
|
|
verandering van levensstijl ([1. SCP 2018](#bronnen)). Door dit soort veranderingen kan het zijn dat het persoon in een
|
|
depressie raakt, wat er weer voor kan zorgen dat het persoon zich eenzaam voelt, en dat het persoon zich nog meer
|
|
terugtrekt van de buitenwereld. Dit is een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is.
|
|
|
|
### Op welke manier kunnen we kunstmatige intelligentie inzetten om eenzaamheid onder ouderen te bestrijden?
|
|
|
|
In de laatste decennia is de technologie aanzienlijk geëvolueerd, wat heeft geleid tot bredere toepassingen ervan
|
|
in verschillende sectoren. Een van de sectoren waar technologie een grote rol kan spelen is de ouderenzorg.
|
|
Tegenwoordig worden robots steeds vaker ingezet in de ouderenzorg om ouderen te helpen met verschillende taken die
|
|
fysiek belastend kunnen zijn. Denk hierbij aan een robot die ouderen helpt met zichzelf wassen of met het nuttigen van
|
|
voedsel ([3. University of Japan, 2017](#bronnen)).
|
|
|
|
Naast fysieke taken kunnen robots voorzien van kunstmatige intelligentie ook ingezet worden om ouderen te helpen met
|
|
sociale interactie. Hierbij kan de robot conversaties voeren, verhalen vertellen of inhoudelijk reageren op vragen.
|
|
Onderzoek heeft aangetoond dat het toepassen van sociale robots in de ouderenzorg een positief effect kan hebben op
|
|
zowel cognitieve als emotionele gezondheid van ouderen ([4. University of Twente, 2020](#bronnen)).
|
|
Een van de voordelen van het inzetten van robots met kunstmatige intelligentie is dat ze 24/7 beschikbaar zijn en
|
|
gepersonaliseerde zorg kunnen bieden aan ouderen. Dit kan helpen om eenzaamheid te verminderen en ouderen te voorzien
|
|
van de nodige ondersteuning.
|
|
|
|
### Wat zijn de risico's voor de privacy van ouderen wanneer robots voorzien van kunstmatige intelligentie worden ingezet in de ouderenzorg?
|
|
|
|
Het inzetten van kunstmatige intelligentie in de ouderenzorg kan ook risico's met zich meebrengen voor de privacy van
|
|
ouderen. Een van de belangrijkste zorgen is het waarborgen van vertrouwelijke informatie over de ouderen in kwestie.
|
|
Indien de robots zijn voorzien van diverse sensoren en een internet verbinding, is het mogelijk dat de makers van de
|
|
robots deze informatie gebruiken om de robot te trainen om de reacties te personaliseren. Echter kan de inhoud van deze
|
|
data gevoelige informatie bevatten, zoals medische gegevens of financiële informatie. Het is daarom van groot belang
|
|
dat deze data goed beschermd wordt en dat ouderen controle hebben over hun eigen data ([5. KI, Privacy and Security, 2022](#bronnen)).
|
|
Een ander risico is dat de robots gehackt kunnen worden, wat ervoor kan zorgen dat de gevoelige informatie van ouderen
|
|
in verkeerde handen terecht komt. Daarom is het noodzakelijk dat er voldoende beveiligingsmaatregelen worden genomen
|
|
en/of dat de data op een veilige manier wordt opgeslagen ([6. Problematic Interactions between KI and Health Privacy, 2021](#bronnen)).
|
|
|
|
### Hoe kunnen we ervoor zorgen dat privacy niet wordt geschonden bij het inzetten van kunstmatige intelligentie om eenzaamheid te bestrijden?
|
|
|
|
Om ervoor te zorgen dat de privacy van ouderen niet geschonden wordt bij het inzetten van robots die zijn voorzien van
|
|
kunstmatige intelligentie is het belangrijk dat er voldoende maatregelen getroffen worden om de data van hen te
|
|
beschermen. Een van de manieren is om duidelijke richtlijnen op te stellen voor de makers van de robots, zodat er bekend
|
|
is welke data er verzameld mag worden en hoe zij hiermee moeten omgegaan. Daarnaast is het van belang dat ouderen
|
|
de optie hebben om zelf te bepalen welke data er verzameld mag worden en dat zij te allen tijde de controle hebben
|
|
over hun eigen data. Dit kan bijvoorbeeld door het instellen van duidelijk aangegeven privacy-instellingen op de robot
|
|
of door het aanbieden van een opt-out mogelijkheid ([5. KI, Privacy and Security, 2022](#bronnen)).
|
|
|
|
### Conclusie
|
|
|
|
Uit dit literatuuronderzoek blijkt dat eenzaamheid onder ouderen een behoorlijk complex probleem is met zowel fysieke
|
|
als mentale oorzaken, bijvoorbeeld door het verlies van een partner of door sociale isolatie. Daarnaast zijn we erachter
|
|
gekomen dat kunstmatige intelligentie (KI) en robots veelbelovende technologieën zijn die de ouderen kunnen helpen om
|
|
het gevoel van eenzaamheid te verminderen door het bieden van sociaal contact en ondersteuning. Echter kan het inzetten
|
|
van KI en robots ook risico's met zich meebrengen op het gebied van privacy, zoals ongeautoriseerde toegang tot
|
|
gevoelige informatie en onvoldoende gegevensbescherming. Om ervoor te zorgen dat de privacy van ouderen niet geschonden
|
|
wordt indien KI ingezet wordt om eenzaamheid te bestrijden, is het van belang dat er voldoende maatregelen getroffen
|
|
worden om de data van ouderen te beschermen en dat ouderen controle hebben over hoe er wordt omgegaan met hun data.
|
|
|
|
Kortom, het is van groot belang dat er genoeg richtlijnen en maatregelen getroffen worden om de privacy te waarborgen
|
|
voordat kunstmatige intelligentie ingezet kan worden als persoonlijke zorgverlener voor ouderen.
|
|
|
|
### Bronnen
|
|
|
|
1. [Eenzaamheid ouderen - SCP](https://repository.scp.nl/bitstream/handle/publications/393/Kwetsbaar%20en%20eenzaam.pdf?sequence=1&isAllowed=y)
|
|
2. [Cijfers eenzaamheid onder ouderen - Centraal Bureau van Statistiek](https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2023/38/bijna-70-procent-van-ouderen-heeft-minstens-elke-week-contact-met-de-buren)
|
|
3. [Inzetten robots in de ouderenzorg - University of Japan](https://digitcult.lim.di.unimi.it/index.php/dc/article/view/54)
|
|
4. [Effectiviteit robots in de ouderenzorg - University of Twente](https://essay.utwente.nl/92446/1/Watford-Spence_MA_Behavioural%2C%20Management%20and%20Social%20sciences.pdf)
|
|
5. [KI, Privacy and Security](https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/frai.2022.826737/full)
|
|
6. [Problematic Interactions between KI and Health Privacy](https://heinonline.org/HOL/LandingPage?handle=hein.journals/utahlr2021&div=25&id=&page=) |